Wpis został aktualizowany 24 grudnia 2012.

Enlightenment (ang. oświecenie, nazywany też często e) – menedżer okien dla środowiska X Window System, który może być używany samodzielnie lub wraz ze środowiskami graficznymi takimi jak GNOME (swego czasu był to domyślny menedżer okien tego środowiska) czy KDE. Jego głównym autorem jest programista i grafik Carsten Haitzler (Rasterman). Wydany na licencji BSD.

Enlightenment znany jest z dużych możliwości konfiguracji oraz atrakcyjnej grafiki i efektów specjalnych. Dostępne są (na stronie domowej projektu) niezwykle dopracowane pod względem graficznym tematy pulpitu (themes) oraz statyczne i animowane tła pulpitu.

Menedżer dostępny jest w dwóch liniach – wydanej w 2000 roku, stabilnej DR16 oraz rozwojowej DR17. Kod następnej serii, DR17 (lub inaczej E17), jest napisany od początku i bazuje na silnie zmodularyzowanych bibliotekach EFL (Enlightenment Foundation Libraries). DR17 ma być samodzielną powłoką graficzną, przeznaczoną dla szerokiej gamy urządzeń od urządzeń wbudowanych do stacji roboczych.

Powłoka graficzna to określenie twórców Enlightenment. Oznacza ono, że poza zarządzaniem oknami program wykonuje też inne funkcje, ale nie jest tak rozbudowany jak środowiska graficzne w rodzaju KDE czy GNOME, dla których powstają często duże aplikacje. Podobne do niego są środowiska Xfce czy Window Maker.

Enlightenment również posiada swój menedżer logowania – Entrance. Jest to efektownie wyglądający odpowiednik bardziej znanych menedżerów logowania takich jak XDM, GDM czy KDM.
Z Enlightenment domyślnie korzystają następujące dystrybucje GNU/Linuksa: Elive, OpenGEU, OzOS, Maryan Linux, Yellow Dog Linux, gOS oraz Ebuntu.

Pierwsza wersja Enlightenment została udostępniona przez Raster-a (Carsten Haitzler) dnia 30 października 1996.
Enlightenment jest aktywnie rozwijany od ponad dekady, ostatnia wersja uznawana za stabilną to 0.16.8.14.
Wersja 0.17, nazywana także DR17 albo E17, jest rozwijana od grudnia 2000 roku. Jest ona pisana od podstaw i zaprojektowana aby być pełnoprawną powłoką systemową, bazującą na nowych bibliotekach Enlightenment Foundation Libraries (EFL).

DR17 jest nadal bardzo aktywnie rozwijany i zmieniany, ale główne cechy pozostają niezmienne:

• Wygląd w pełni zmienialny dzięki ‘tematom’, którymi można zarządzać zarówno poprzez graficzny interfejs, jak i z linii komend
• Wbudowany menadżer plików
• Obecność ikon na pulpicie
• Siatka wirtualnych pulpitów
• Modularna budowa – możliwość dynamicznego ładowania zewnętrznych modułów. Aktualnie dostępne moduły to: Pager – przełączanie wirtualnych pulpitów; iBar – uruchamianie aplikacji; iBox – miejsce na zminimalizowane aplikacje; iTask NG – pasek dokowania podobny do obecnego w Mac OSX; Dropshadow – moduł odpowiedzialny za rzucanie cieni przez okna; Clock – zegar analogowy; Battery – monitor stanu baterii; CPUFreq – monitor częstotliwości procesora; Temperature – monitor temperatur
• Animowane, interaktywne tapety, elementy menu oraz pasków narzędzi
• Zwijanie okien, ikonizacja, maksymalizacja i przypinanie
• Konfigurowalne skróty klawiszowe
• Wsparcie dla wielu języków
• Standaryzacja – spełnia wszystkie potrzebne standardy (NetWM, ICCCM, XDG, itd)

E17 posiada efektowne animacje, które działają bardzo szybko nawet na starszych komputerach. Jest też przy tym bardzo lekkie, zaraz po uruchomieniu zajmuje około 140Mb RAM na Ubuntu 10.04.1 LTS. Kiedyś już próbowałem Enlightenmen, to moje drugie podejście prawdopodobnie zastąpi on GNOME i LXDE które używam aktualnie.

Instalacja

W Ubuntu instalacja jest bardzo prosta i sprowadza się kolejno do dodania nowego repozytorium oraz klucza do niego, zaktualizowaniu bazy repozytoriów i instalacji samego e17:

sudo add-apt-repository ppa:efl/trunk
sudo apt-get update
sudo apt-get install e17
Po instalacji należy się wylogować i zalogować ponownie wybierając w GDM sesje Enlightenment.

Zrzuty ekranu i filmik:

Strona domowa Enlightenment enlightenment.org, strona dystrybucji Elive działającej jako LiveCD wykorzystującej E17 livecd.org, opis za pl.wikipedia.org.